per
جامعه الزهرا(س)
فصلنامه علمی تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه
2676-5071
2018-11-22
5
127
7
32
88581
تبیین حقوق مالی اهلبیت (ع) در قرآن و آثار و لوازم آن
علیرضا عظیمیفر
azimifar7@gmail.com
1
فریده پیشوایی
fpishvaei@gmail.com
2
سطح چهار گرایش تفسیر تطبیقی
سطح چهار گرایش تفسیر تطبیقی/پژوهشگر جامعۀ الزهراء (س)
چکیده یکی از اساسیترین اصول اعتقادی مذهب امامیه، باورمندی به امامت اهل بیت (ع) به عنوان انسانهای کامل و جانشینان خداوند و قبول راهبری و زعامت انسانها توسط ایشان است. با توجه به آیات قرآن کریم و روایات، خداوند که مالک تمام عالم هستی است، به تناسب جایگاه راهبری اهل بیت (ع)، حقوقی را برایشان ثابت کرده است. نقطه مقابل این حقوق، تکالیفی است که به عهده مکلفان گذاشته شده و یافتن معرفت نسبت به آن به منزله مقدمهای جهت ادای آن میباشد. حقوق اهل بیت (ع) شامل حقوق مالی و غیر مالی است و این جستار به روش تحلیلی-توصیفی با بررسی منابع تفسیری و روایی، حقوق مالی اهل بیت (ع) و آثار و لوازم آن را از دیدگاه قرآن و روایات تبیین کرده است. خمس، انفال و فیء برجستهترین حق مالی اهل بیت (ع) هستند و لازمه ایمان به خدا و اعتقاد به حیات اخروی در مکلفان، التزام به ادای این حقوق است. تأمین سعادت اخروی، بخشودگی گناهان و ذخیره آخرت، از آثار و لوازم کلامی؛ طهارت مولود، طهارت مال، صحت دخل و تصرف در مال و معاملات و صحت عبادات از آثار فقهی-حقوقی؛ تهذیب و تربیت نفس از آثار تربیتی و در نهایت، توزیع عادلانه ثروت در جامعه از آثار اقتصادی التزام به حقوق مالی اهل بیت (ع) میباشند.
https://nj.jz.ac.ir/article_88581_eb184f825c1bc17adf06764efe45ddc8.pdf
حق
اهل بیت
ذی القربی
خمس
انفال
فیء
آثار فقهی
آثار کلامی
آثار اقتصادی
per
جامعه الزهرا(س)
فصلنامه علمی تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه
2676-5071
2018-11-22
5
127
33
58
88582
بررسی تطبیقی تأویل از دیدگاه ابن تیمیه و علامه طباطبایی (ره)
محمد فاکر میبدی
m_faker@miu.ac.ir
1
سیده مرضیه علوی
marziyeh.alavi@gmail.com
2
1. هئیت علمی گروه قرآن و حدیث مرکز جهانی علوم اسلامی/استاد جامعۀ المصطفی العالمیۀ (ص)
2. سطح چهار گرایش تفسیر تطبیقی مدرسه معصومیه/ کارشناس ارشد مطالعات اسلامی به زبان انگلیسی
چکیده موضوع مهم «تأویل» که فهم متون دینی مبتنی بر آن است، از اصطلاحاتی است که در علوم قرآن، تفسیر و نیز در حدیث، اصول فقه، کلام، فلسفه و عرفان به کار رفته است. از دیرباز، این واژه بحثبرانگیز بوده و در چیستی و ماهیت آن، آرای گوناگونی از سوی مفسران، عارفان، متکلمان و باطنگرایان ابراز شده که نتیجه آن، برداشتهای مختلف، ناهمگون و بعضاً ناسازگار است. کاربرد نسبتاً فراوان این واژه در قرآن و حدیث نیز در طرح مناقشات علمی پیرامون آن بیتأثیر نبوده است. از جمله کسانی که به این موضوع پرداختهاند، علامه طباطبایی (ره) از مفسران بزرگ شیعه و ابن تیمیه از اهل سنت هستند. علامه با طرح نظریه ابن تیمیه در ذیل آیه 7 سوره آل عمران، بخشی از آن را پذیرفته و در بخش دیگر نظر او مناقشه کرده است. ابن تیمیه و علامه طباطبایی (ره) در اصل معنای تأویل اختلافی ندارند و هر دو آن را از حقایق خارجی و امور عینی الفاظ دانستهاند. مهمترین عامل جدایی این دو دیدگاه، چگونگی و کیفیت این حقیقت خارجی است که این نوشتار به صورت تطبیقی آن را تحلیل کرده، نقاط افتراق و اشتراک آن را بررسی و در مجموع، مشخص میکند که دیدگاه علامه طباطبایی (ره) درباره تأویل با مدلول آیات قرآن سازگارتر از سایر نظریات، از جمله نظریه ابن تیمیه است.
https://nj.jz.ac.ir/article_88582_5a8aca8c74889e0f9e4113b68c7addc8.pdf
تأویل
قرآن کریم
ابن تیمیه
علامه طباطبایی (ره)
بطن
تفسیر تطبیقی
per
جامعه الزهرا(س)
فصلنامه علمی تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه
2676-5071
2018-11-22
5
127
59
94
88583
مطالعه تطبیقی حضور اجتماعی زن، چالشها و راهکارها
ریحانه حقانی
haghani021@elenoon.ir
1
سطح چهار گرایش تفسیر تطبیقی
زن به عنوان رکنی از ارکان خانواده، نقش مهم و تأثیرگذار در شکلگیری و سلامت جامعه دارد. این نقش به شکل غیر مستقیم در قالب تربیت اعضای جامعه و در شکل مستقیم در قالب حضور اجتماعی در عرصههای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی بروز و ظهور مییابد. این مقاله با بررسی آیه مباهله، بیعت زنان با رسول خدا (ص)، حضور دختران شعیب و حضرت مریم در جمع مردم و با برشمردن اصول بنیادین همچون کرامت ذاتی زن، تقدم ارزشهای معنوی بر منافع مادی و لزوم توجه به روابط صحیح بین زن و مرد، درصدد اثبات جواز حضور اجتماعی زن از دیدگاه قرآن کریم است. در نقطه مقابل تلاش دارد با بهرهگیری از دیدگاه مفسران عامه و خاصه و روایات اهل بیت(ع) تفسیر صحیحی از آیه تبرّج ارائه کند که برخی آن را مانع حضور اجتماعی زن دانستهاند. بدون شک، مشارکت زنان در فعالیتهای اجتماعی با رعایت اصول بنیادین آثار مثبتی دارد. ملاک حضور و ارتقای اجتماعی، بهرهمندی از اخلاق الهی، اندیشمند بودن و استقلال فکری است، نه بهرهمندی صرف از مادیات و داشتن حسن ظاهر و وابستگیهای نامعقول دنیوی. بانوان امکان مشارکت در جامعه را به صورت مستقیم و غیر مستقیم دارا هستند و زن مسلمان با بهرهگیری از آموزههای دینی، اولین وظیفه خود را تربیت فرزندان دانسته و در گام بعدی با حفظ شرایط و عدم اختلاط با مردان، مسئولیتهای مهم جامعه را به عهده میگیرد.
https://nj.jz.ac.ir/article_88583_baa473912de29806337a218d04155ae8.pdf
زن
مشارکت اجتماعی
خانواده
اشتغال
مطالعه تطبیقی
per
جامعه الزهرا(س)
فصلنامه علمی تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه
2676-5071
2018-11-22
5
127
95
120
88585
بررسی و تحلیل مبانی تربیت اجتماعی با تکیه بر منابع اسلامی
سید علی حسینیزاده
ali_hosseini@rihu.ac.ir
1
سمیه السادات موسوی
smhosna110@gmail.com
2
هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم
دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی گرایش اخلاق/دانشگاه معارف اسلامی قم
انسان در طول زندگی، پیوسته نیازمند تعامل با دیگران است و برای تحقق هر چه بهتر اهداف خود در روابط میانفردی، ناگزیر از توجه به تربیت اجتماعی است؛ از این رو، ضرورت دارد درباره طراحی نظام تربیتی در ساحت اجتماعی به طور جدی اندیشه کرد. در میان ارکان نظام تربیت اجتماعی، مبانی به عنوان منبع استخراج اهداف، اصول و روشها، اهمیت بالایی دارد؛ به گونهای که قوت و ضعف هر نظام تربیتی به میزان اتقان و صحت مبانی آن بستگی دارد. پژوهش حاضر درصدد است تا با روش اِسنادی و از طریق توصیف و تحلیل دادهها، مبانی تربیت اجتماعی را با نگرش به آموزههای اسلامی، اعم از آیات، روایات و منابع تفسیری به دست آورد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مبانی تربیت اجتماعی را میتوان ذیل چند مبنای کلی با عناوین «مبانی جامعهشناختی»، «مبانی انسانشناختی» و «مبانی روانشناختی» گنجاند. مبانی جامعهشناختی مواردی از قبیل اجتماعی بودن انسان، تأثیر و تأثر متقابل انسان و محیط اجتماعی، فرهنگپذیری و مسئولیت اجتماعی انسان را در برمیگیرد. از جمله مبانی انسانشناختی میتوان به برخورداری انسانها از فطرت مشترک و کرامت ذاتی اشاره کرد. ذیل مبانی روانشناختی نیز دو مبنای هیجانی بودن و مهرورز بودن انسان قرار میگیرد.
https://nj.jz.ac.ir/article_88585_9c08b759f03b6f99b4be8b1a309875dd.pdf
تربیت اجتماعی
مبانی تربیت اجتماعی
مبانی جامعهشناختی
مبانی انسانشناختی
مبانی روانشناختی
per
جامعه الزهرا(س)
فصلنامه علمی تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه
2676-5071
2018-11-22
5
127
121
136
88586
مطالعه تطبیقی نظرات تفسیری فریقین درباره «امت واحده» درآیه 213 سوره بقره
محمد طیبی
1
ملیحه یعقوبپور
tayyebi313@gmail.com
2
سطح چهار فقه و اصول/ مدرس حوزه
سطح سه علوم قرآن و تفسیر
پژوهش حاضر به تفسیر «امت واحده» در آیه 213 سوره بقره میپردازد که در این باره در میان تفاسیر فریقین، شیعه و اهل سنت، اختلافنظرهای فراوانی به چشم میخورد. برخی از نظرات تفسیری درباره «امت واحده» ذیل آیه، اختصاص به شیعه و برخی ارتباط به اهل سنت دارد و برخی از نظرات تلفیقی از دیدگاه فریقین است که منظور از امت واحد را به مواردی همچون کفر، هدایت، زندگی ساده، ضلالت و مانند اینها تفسیر کردهاند. در مقاله حاضر هر یک از این نظرات نقد و بررسی خواهد شد. این پژوهش، با استفاده از منابع معتبر کتابخانهای همچون تفاسیر شیعه و اهل سنت و نیز کتابهای لغت نشان میدهد دیدگاهی که کمتر نقدی به آن وارد است با دلایل، شواهد و مدارک، امت واحد را به امت ضلال متصل به وحی تفسیر میکند.
https://nj.jz.ac.ir/article_88586_b3ebc612eed0cd0ae8304442e3c64fec.pdf
نقد نظرات
تفسیر
آیه 213 بقره
امت واحده
ضلال متصل به وحی
per
جامعه الزهرا(س)
فصلنامه علمی تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه
2676-5071
2018-11-22
5
127
137
157
88589
بررسی و پاسخ به شبهه کم محتوا بودن قرآن با محوریت کتاب نقد قرآن
سکینه آخوند
s.akhoond@yahoo.com
1
هاجر جوادی
h.javadi1412@gmail.com
2
استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن/ مدرس جامعۀ الزهرا (س)
کارشناس ارشد رشته علوم قرآن
قرآن کریم کلام الهی، معجزه جاوید پیامبر اکرم (ص) و دریای بیکران معارف الهی است که طراوت و تازگی آن در هر عصری نمایان است. اما معاندان با استناد به آیات قرآن کریم، شبهاتی را مطرح کردهاند تا با ادعای اقتباس از فرهنگ عصر پیامبر (ص) و تکرار همان مطالب کتب پیشین، کم محتوا بودن معارف قرآن و انسانی بودن آن را اثبات کنند. طرح این شبههها، سبب تضعیف باورهای ایمانی و اعتقادی برخی از افراد جامعه شده است. بنابراین، مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و به منظور رفع شبهات و دفاع از ساحت مقدس قرآن کریم، پاسخ به این شبهات را مد نظر قرار داده است. یافتههای پژوهش با توجه به تحلیل آیات نشان میدهد قرآن به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد و معارف عمیق و ژرف آن، به هیچ روی نمیتواند برگرفته از محیط منحط عربستان یا اقتباس از کتب آسمانی تحریف شده پیشین باشد؛ بلکه محتوایی بسیار گستردهتر و فصاحت و بلاغت والایی را ارائه میدهد و این امر، نشانگر استواری، حقانیت و الهی بودن آن است.
https://nj.jz.ac.ir/article_88589_1f0fe7cd4fa16cb8ccf8f9c4b0945245.pdf
تحلیل انتقادی
شبهه
آیات قرآن
ویژگیهای قرآن
محتوای قرآن