نقش زنان یاری گر ولایت در عصر غیبت صغری

نویسنده

دانش پژوه سطح سه تاریخ اسلام جامعه الزهرا(س)

چکیده

زنان یاری‌گر ولایت در دوران‌های متفاوت با توجه به شرایط سیاسی اجتماعی نقش‌‌های مهمی را ایفا کرده‌اند. بررسی این نقش‌ها در روشن شدن گونه‌های یاریگری زنان موثر خواهد بود. این زنان ‌در زمان غیبت صغری از حیث رفتارهای یاری‌گرانه کمتر مورد کنکاش قرار گرفته‌اند و اثر مستقلی در این باره نگاشته نشده ‌است. در این نوشتار به منظور رفع این کاستی و ارائه گونه‌های یاری‌گری زنان در زمان مورد نظر، با بررسی و تحلیل گزارش‌های تاریخی در منابع متقدم، به این موضوع پرداخته شده است. بصیرت و اطاعت پذیری از امام(ع)، اثبات میلاد و امامت امام عصر(عج) در مواجهه با فرقه‌های مختلف، حفاظت از جان ایشان با حفظ اطلاعات مربوط به ولادت حضرت و دور ساختن فضای ذهنی دستگاه عباسی از امام به وسیله نقشه‌های حساب شده، حفاظت از جان او، شناخت وکلای حقیقی و همکاری با سازمان وکالت، معرفی نواب حقیقی و رد مدعیان دروغین، گونه‌های یاری-گری زنان در عصر غیبت صغری هستند. این تحقیق نشان می‌دهد زنان در عصر غیبت صغری بیگانه از مسائل دینی و سیاسی پیرامون خود نبوده و حضور اجتماعی و سیاسی پررنگی در جامعه آن زمان داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


  • ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ج7، بیروت: دارالصادر، 1385ش.
  • ابن جوزی، عبد الرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، ج13، بیروت: دارالکتب الاعلمیه، 1412ق.
  • ابن طقطقی، محمد بن علی بن طباطبا، الفخری فی‌آداب الاسلامیه، محمد بن وحید گلپایگانی، تهران: ترجمه و نشرکتاب، 1360ق.
  • ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، هارون عبدالسلام محمد، ج 5، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، بی‌تا.
  • اربلی، علی بن عیسی،کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج2، قم: رضی، 1421ق.
  • ازهرى، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، ج8، بیروت: دار احیاء التراث العربی‏، بی‌تا.
  • اشعری، سعد بن عبدالله، المقالات و الفرق، تهران: بی‌نا، 1361ش.
  • جباری، محمدرضا، سازمان وکالت، زمینه‌ها وعوامل تشکیل وگسترش سازمان وکالت، قم: مؤسسه امام خمینی(ره)، 1382ش.
  • جوهرى، اسماعیل بن حماد، الصحاح، احمد بن عبدالغفور، ج2، بیروت: دارالعلم للملایین‏، بی‌تا.
  • حر عاملی، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات‏، ج5، بیروت: اعلمی، 1425ق.
  • راوندی، قطب الدین، الخرائج‌ والجرائح، ج2 و 3، قم: 1419ق.
  • صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغة، محمدحسن آل یاسین، ج9، بیروت: عالم الکتب‏، بی‌تا.
  • صدوق، محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى، کمال الدین و تمام النعمة، ج2، تهران: اسلامیه، 1395ق.
  • طبرسى،‏ فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى‏، ج2، قم: آل البیت،1417ق.
  • طبرى‏، محمد بن جریر بن رستم، تاریخ الأمم و الملوک‏، ج10، بیروت: دارالتراث، 1387ق.
  • _ ، دلائل الإمامة، قم : بعثت، 1413ق.
  • طریحى، فخر الدین بن محمد، مجمع البحرین‏، احمد حسینى اشکورى، ج2، چاپ سوم، تهران: مرتضوی، 1375ش.
  • طوسى‏، محمد بن حسن، الغیبه، قم: دارالمعارف الإسلامیة، 1411ق.
  • عسکرى، حسن بن عبدالله‏، الفروق فی اللغة، بیروت: دارالافاق الجدیدة، بی‌تا.
  • فراهیدى، خلیل بن احمد، العین، ج1و2و3و7، چاپ دوم، قم: هجرت، بی‌تا.
  • قرطبی، عریب بن سعد، صله تاریخ طبری، قم: منشورات ارومیه، 1404ق.
  • کامل، سلیمان، یوم الخلاص فی ظل قائم المهدی، بیروت: دارالکتاب لبنانی، 1399ق.
  • کلینى‏، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، ج1، تهران: اسلامیه، 1362ش.
  • کوئن، بروس، مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه و اقتباس دکتر غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت، 1378ش.
  • مجلسى‏، محمدباقر، بحار الأنوارالجامعة لدررأخبارالأئمة الأطهار علیهم‌السلام، ج51، تهران: الاسلامیه، 1363ش.
  • مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن جوهر، اسعد داغر، ج2، چاپ دوم، قم: دارالهجره، 1403ق.
  • مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، قم: کنگره بزرگداشت شیخ مفید، 1413ق.
  • _، فصول العشره، تحقیق فارس الحسون، بیروت: دارالمفید، 1414ق.
  • نعمانى‏، محمد بن ابراهیم، الغیبه، تهران: صدوق، 1397ق.