استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن/ مدرس جامعۀ الزهرا (س)
چکیده
در مباحث علوم قرآنی و تفسیر شناخت شیوههای نقد و تحلیل روایات توسط مفسران از شاخههای درخور توجه است. تفسیرتسنیم تفسیری اجتهادی و جامع روشهای مختلف تفسیری است. این تفسیر ارزشمند میکوشد تا با استفاده از روایات معصومین] برنامههای قرآن را به متن زندگی انسانها بیاورد. لذا بر پژوهشگران علوم قرآنی لازم است که آن را مورد بررسی قرار دهند. این تحقیق با روش توصیفیـتحلیلی به بررسی «شیوه های نقد و تحلیل روایات تفسیری در تفسیر تسنیم» پرداخته است. نتایج حاصله بیانگر این است که مفسر محترم برای نقد سند روایات بدون توضیح خاص فقط به ضعف سند اشاره داشته و به بحثهای رجالی نمیپردازند و با اینکه نسبت به سند برخی روایات نقد دارند امّا معتقدند اگر محتوای آنها محذور عقلی ندارد قابل پذیرشاند. در تفسیر تسنیم اساساً فهم هرگونه مطلبی بر مبنای استدلالهای عقلی پایه نهاده شدهاست. ایشان برای نقد متن از آیات و روایات قطعی و براهین عقلی استفاده کرده و حتی اگر سند مورد تأیید باشد ولی متن دارای محذور عقلی باشد مردود میدانند. برای ردّ متن روایت صرف عدم موافقت آن با قرآن را کافی ندانسته بلکه مخالفت و تعارض آن را مانع پذیرش میدانند. غالباً در مواردی که حدیث را مجعول میدانند یا به هر دلیل آن را نمیپذیرند؛ یا اصلاً نقل نمیکنند و یا تنها به فارسی نقل میکنند و گاهی فقط به ذکر منبع یا فقط اسم نویسنده بسنده میکنند و بعضاً نام مفسّر و کتب روایی را هم نیاورده و به ذکر الفاظی مانند برخی یا بعضی مفسّرین اکتفا میکنند.