هدف این نوشتار بررسی تعامل شیخ مفید با دولتمردان آلبویه و پیامدهای آن برای دو طرف است. از آنجا که شیخ مفید از دانشمندان بزرگ شیعه بود که در دوره آلبویه، مدت زمانی ریاست امامیه را بر عهده داشت و این دولت هم به عنوان یک حاکمیت شیعی مطرح بود، طبیعتا برای تثبیت پایههای قدرت خود و مشروعیت بخشیدن به آن، نیاز به تعامل و همکاری علمای شیعه همعصر خود داشت. از سویی با توجه به فضای فکری آن زمان، علمای شیعه نیز نیاز به فضای باز سیاسی و پشتوانه حکومتی داشتهاند، بنابراین همکاری و مناسبات دو طرف به نفع یکدیگر بوده است. پرسش اصلی تحقیق این است که آیا تعامل شیخ مفید با حاکمان آل بویه محدود به مسائل سیاسی بوده، یا مسائل مذهبی و فرهنگی را نیز دربرمیگرفته است. روش این پژوهش تاریخی- تحلیلی و بر اساس جمع-آوری اطلاعات کتابخانهای و نرمافزارها تدوین شده است. بر اساس یافتههای این تحقیق، چند تن از حاکمان آلبویه با شیخ مفید در برخی عرصهها تعامل داشتهاند و برقراری مناسبات بین دو طرف، منجر به آثار و پیامدهایی برای هر دو گردیده است.
تقوی سنگدهی، لیلا و امانی چاکلی، بهرام، «بررسی تعامل فکری و سیاسی شیخ مفید با حاکمان آل بویه»، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشنامه تاریخ، شماره 27، تابستان 1391، ص 1- 26.
قهرمان فرد، بهاءالدین و دیگران، «بررسی تعامل با سلطان جور در اندیشه شیخ مفید»، فصلنامه علمی پژوهشی کاوشی نو در فقه، شماره 80، تابستان 1393، ص 103- 120.
آلیاسین، شیخ محمد حسن، تاریخ حرم کاظمین، ترجمه غلامرضا اکبری، مشهد: کنگره جهانی امام رضا(ع)، 1371ش.
ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، تحقیق ابوالفداء عبدالله القاضی، بیروت: دارالکتب العلمیه، بیتا.
ابن تغری بردی الاتابکی، جمال الدین ابی الحسن یوسف، النجوم الزاهره، مصر: دار الکتب، بیتا.
ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، تحقیق عبدالقادر عطاء و مصطفی عبدالقادر عطا، چاپ دوم، لبنان: دارالکتب العلمیه، 1415ق.
ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، بیجا: دارالفکر، 1404ق.
_ ، لسان المیزان، چاپ سوم، بیروت: موسسه الاعلمیالاسلامیه، 1390ش.
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، تاریخ ابن خلدون، تحقیق سهیل زکار، بیروت: دارالفکر، 1408ق.
ابن شهرآشوب، محمد بن نعمان، معالم العلماء، قم: بینا، بیتا.
ابن طقطقا، محمدبنعلی، تاریخ فخری، ترجمه محمدوحید گلپایگانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1367ش.
ابن کثیر، البدایه و النهایه، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالاحیاء التراثی العربی، 1408ق.
ابن مسکویه، تجارب الامم، ترجمه علی نقی منزوی، تهران: توس، 1379ش.
خالقی، علی، اندیشه سیاسی شیخ مفید و ابوالصلاح ایوبی، قم: موسسه بوستان کتاب، 1388ش.
خضری، احمدرضا، تاریخ تشیع، جمعی از مولفان، تهران: سمت، 1384ش.
-، تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آلبویه، تهران: سمت، 1378ش.
خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، تحقیق مصطفیالقادر عطاء، بیجا: محمدعلی بیضون، بیتا.
خواندمیر، غیاث الدین، تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد بشر، تهران: خیام، 1380ش.
دوری، عبدالعزیز و دیگران، بغداد (چند مقاله در تاریخ و جغرافیای تاریخی)، ترجمه اسماعیل دولتشاهی و ایرج پروشانی، تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی، 1375ش.
دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، جلد 5، تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه، 1377ش.
ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمر، چاپ دوم، بیروت: دارالکتب العربی، بیتا.