آیه‌ی 124 بقره و حقیقت امامت از دیدگاه مفسران شیعه

نویسندگان

1 دانش پژوه سطح چهار تفسیر تطبیقی جامعه الزهرا(س)

2 عضو هیات علمی گروه معارف موسسه آموزش عالی فخر رازی ساوه/ سطح چهار حوزه علمیه قم

3 دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم و استاد جامعه الزهرا(س)

چکیده

امامت، موهبتی است که براساس آیات قرآن، خداوند متعال آن را در اختیار افراد خاصی قرار داده است. در بیان چیستی این منصب، هرچند مفسران فریقین دیدگاه‌های متفاوتی ارائه داده‌اند، اما تبیین و بررسی جامعی از آرای مفسران شیعه صورت نگرفته است و به همین سبب، این نوشتار درصدد بیان این مساله با روش توصیفی- تحلیلی برآمده است. در این میان دیدگاه علامه طباطبایی به علت نوآوری و متمرکز شدن قرآن‌پژوهان بعدی بر این نظریه، مناسب پژوهشی مستقل دانسته شده است. این مقاله با بررسی آرای سایر مفسران شیعه و قرآن پژوهان معاصر، دیدگاه آنها را درباره حقیقت امامت در ذیل آیة 124بقره، براساس سیر تاریخی به ترتیب زمامداری جامعه، اسوه بودن، پیشوایی بر انبیا و اوصیا، ترادف امامت با نبوت و رسالت، وصایت و ولایت خاصه دانسته است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • قرآن کریم، ترجمه: ناصر مکارم شیرازی.
  • صحیفه سجادیه، ترجمه و شرح: سید علینقی فیض‌الاسلام‏، چاپ دوم، تهران:، نشر فقیه، 1376.
  • بروجردى، محمد‌ابراهیم‏، تفسیرجامع‏، چاپ‌ششم، تهران: انتشارات صدر، 1366.
  • بلاغى نجفى، محمد جواد، آلاءالرحمن فى تفسیرالقرآن‏، تحقیق: واحد تحقیقات اسلامى بنیاد بعثت، قم: نشر بنیاد بعثت‏، 1420ق.
  • جرجانى، حسین‌بن‌حسن، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان‏، تهران‏‏: انتشارات دانشگاه تهران، 1377.
  • جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، تحقیق: حسن واعظی محمدی، چاپ ‌هشتم، قم: نشر اسراء، 1389.
  • حائرى‌تهرانى، على، مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر، تهران: دارالکتب‌الاسلامیه، 1377.
  • حسینى‌استرآبادى، سید شرف‌الدین على، تأویل الآیات الظاهره، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین‏، 1409ق.
  • حسینى ‌شاه‌ عبدالعظیمی، حسین‌بن‌احمد، تفسیر اثناعشرى‏، تهران: انتشارات میقات، 1363..
  • حسینى‌شیرازى، سید محمد، تبیین القرآن، چاپ دوم، بیروت:، دارالعلوم، 1423ق.
  • حسینى‌همدانى، سید محمدحسین، انوار درخشان‏، تحقیق: محمدباقر بهبودى‏، تهران: کتابفروشى لطفى، 1404ق.
  • رازى، ابوالفتوح حسین‌بن‌على‏، روض‌الجنان و روح‌الجنان فى تفسیرالقرآن، تحقیق: محمدجعفر یاحقى و محمدمهدى ناصح، مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، 1408ق.
  • سبحانی، جعفر، منشور‌جاوید، قم: مؤسسه امام صادق(ع)، 1383.
  • سبزوارى نجفى، محمدبن‌حبیب‌الله، الجدید فى تفسیر القرآن المجید، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1406ق.
  • شریف ‌لاهیجى، محمدبن‌على‏، تفسیر شریف لاهیجى‏، تحقیق: میرجلال‌الدین حسینى ارموى، تهران: دفتر نشر داد، 1373.
  • شیبانى، محمدبن‌حسن، ‏نهج البیان عن کشف معانى القرآن‏، تحقیق: حسین درگاهى، تهران: بنیاد دایرة المعارف اسلامى، 1413ق.
  • صادقى‌تهرانى، محمد، البلاغ فى تفسیر القرآن بالقرآن‏، قم: ناشر مؤلف، 1419ق.
  • طالقانى سید محمود، پرتوى از قرآن‏، چاپ چهارم، تهران‏: شرکت سهامى انتشار، 1362.
  • طباطبایى، سید محمدحسین‏، المیزان فى تفسیرالقرآن‏، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1417ق‏.
  • طبرسى، فضل‌بن‌حسن‏، جوامع الجامع، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1377.
  • _ ‏، مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏، تحقیق: با مقدمه محمد جواد بلاغى، چاپ‌سوم، تهران: ناصر خسرو، 1372.
  • طوسى، محمدبن‌الحسن، الرسائل العشر، (رسالة فی الاعتقادات)‏،‏ چاپ‌دوم‏، قم: مؤسسه النشرالاسلامی، 1414ق.
  • طیب، سید عبدالحسین‏، اطیب البیان فی تفسیر القرآن‏، چاپ‌دوم، تهران‏، انتشارات اسلام، 1378.
  • عاملى، على‌بن‌حسین، الوجیز فى تفسیر القرآن العزیز، تحقیق: شیخ مالک محمودى‏، قم‏: دارالقرآن الکریم، 1413ق.
  • علی دخیل، على‌بن‌محمد‏، الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، چاپ‌دوم، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1442ق.
  • فضل‌الله، سید محمدحسین‏، تفسیر من وحى القرآن‏، چاپ دوم‏، بیروت: دارالملاک للطباعه و النشر، 1419ق.
  • فیض‌کاشانى، ملا محسن‏، تفسیر الصافى‏، تحقیق: حسین اعلمى، چاپ دوم‏، تهران: انتشارات الصدر، 1415ق.‏
  • فیضى‌دکنی، ابوالفضل، سواطع الالهام فى تفسیر القرآن، تحقیق: سید مرتضى آیت‌الله‌زاده شیرازى)، چاپ اول، قم: دارالمنار، قم‏، 1417ق‏.
  • قرشى، سید على اکبر، احسن الحدیث‏، چاپ سوم، تهران‏: بنیاد بعثت،1377.
  • قمى‌مشهدى، محمدبن‌محمدرضا، کنزالدقائق و بحرالغرائب‏، تحقیق: حسین درگاهى‏، تهران‏: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى، 1368.
  • کاشانى، محمدبن‌مرتضى‏، تفسیر المعین، تحقیق: حسین درگاهى، قم: کتابخانه آیت الله مرعشى نجفى، 1410ق.
  • کاشانى، ملا فتح الله، خلاصه المنهج‏‏، تحقیق: ابوالحسن شعرانى، تهران: انتشارات اسلامیه‏، 1373ق‏.
  • ـ ، زبدة ‌التفاسیر، قم‏: بنیاد معارف‌اسلامى‏، 1423ق.
  • ـ ، منهج الصادقین فى الزام المخالفین‏‏، تهران:‏ کتابفروشى محمد حسن علمى، 1366.
  • کاشفى سبزوارى، حسین‌بن‌على، ‏مواهب علیه‏، تحقیق: سید محمدرضا جلالى نائینى، تهران: سازمان چاپ و انتشارات اقبال‏، 1369.
  • کاظمى، جواد بن‌سعید، مسالک الافهام الى آیات الاحکام‏، چاپ دوم، تهران: نشر مرتضوى، 1365.
  • کرمى‌حویزى، محمد، التفسیر لکتاب الله المنیر، قم: چاپخانه علمیه‏، 1402ق.
  • کلینى‏، محمدبن‌یعقوب، الکافی، تصحیح: على‌اکبر غفاری و محمد آخوندى، چاپ چهارم، تهران‏: دار الکتب الاسلامیه،1407ق.
  • گنابادى، سلطان محمد، بیان السعادة فى مقامات العباده، چاپ ‌دوم، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1408ق.
  • مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمة الاطهار اسلامیه‏، چاپ دوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
  • مدرسى، سید محمدتقى‏، من هدى القرآن‏، تهران: دار محبى‌الحسین‏، 1419ق‏.
  • مصطفوى، حسن‏، تفسیر روشن‏، تهران: مرکز نشر کتاب، 1380.
  • مغنیه، محمدجواد، التفسیر المبین‏، قم: بنیاد بعثت، بی‌تا.
  • مقدس اردبیلى، احمد بن محمد، زبدة البیان فى احکام القرآن‏، تهران: نشر مرتضوى، بی‌تا.
  • موسوى سبزوارى، سید عبدالاعلى‏، مواهب الرحمان فی تفسیر القرآن‏، چاپ دوم، بیروت: مؤسسه اهل بیت(ع)، 1409 ق‏.
  • نجفى خمینى، محمدجواد، تفسیر آسان ، تهران: انتشارات اسلامیه‏، 1398ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار