عقد ازدواج، حقوق و تکالیفی را برای همسران به وجود میآورد که سرپیچی هر یک از انجام آن تکالیف و ادای حقوق دیگری نشوز نامیده میشود. از آنجا که پدیدة نشوز چه از سوی مرد و چه از سوی زن، آثار زیانباری را متوجه خانواده کرده و پایههای آن را متزلزل میسازد، متون دینی راهکارهای متعددی جهت پیشگیری و کاهش آسیبهای مخرّب آن توصیه کردهاند. هدف از نگارش این مقاله، ارائه راهکارهای عملی برای مقابله با پدیده نشوز همسران با استفاده از قرآن، روایات، کتب فقهی، تفسیری و حقوقی است. این راهها برای جلوگیری از طلاق و فروپاشی نظام خانواده به زن و مرد پیشنهاد میشود و همسران در بهکارگیری آنها الزامی ندارند. راههای مقابله با نشوز زن به ترتیب عبارت است از موعظه، هجر و قهر کردن و در مرحله آخر ضربیکه آسیبزننده نباشد و وی را متنبه و هوشیار سازد. اگر مرد همسرش را اذیت کند یا نفقه او را نپردازد، زن میتواند ابتدا او را موعظه کند و در صورت تأثیر نداشتن برای احقاق حق خود به دادگاه مراجعه کند و دادگاه مرد را به ادای حقوق ملزم کرده یا حکم طلاق را صادر نماید.