استادیار گروه علوم قرآن و حدیث موسسه آموزش عالی بنت الهدی
چکیده
«توکل» یکی از فضایل اخلاقی است که ارتباط تنگاتنگی با مسئله اسباب و نقش آنها دارد. برخی گمان کرده‌اند که توکل به معنای واگذاری امور به خداوند و استفاده نکردن از اسباب ظاهری است. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی ربّانیّت خداوند و قانون علت و معلول پرداخته شده است. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که میان ربوبیّت الهی و استفاده از اسباب طبیعی منافاتی وجود ندارد. انسان توحیدی بر این باور است که جهان بر پایه اسباب و علل بنا شده است، امّا نگاه استقلالی به این اسباب ندارد؛ بنابراین، در کارهایش با اعتقاد به حکیمانه بودن افعال الهی، امر خدا و طاعت او را در نظر می‌گیرد و نتیجه کار را به او واگذار می‌کند. بدین سبب، دچار کبر و غرور نمی‌شود و به آرامش و حیات پاکیزه دست می‌‌یابد.
)