رشناس ارشد مدرسی معارف، گرایش مبانی نظری اسلام از دانشگاه معارف اسلامی قم، سطح دو جامعه الزهرا(س)
چکیده
واژه معنویت، حداقل در ده سال اخیر، نظر برخی از اندیشمندان و روشنفکران را در بین طیفهای متنوع فکری جهان، به خود جلب کرده است. رویکردهای معنوی یا معناگرایانه به زندگی، پس از مدرنیته، مسئلهای نیست که بتوان آن را نادیده انگاشت؛ اما آنچه مهمتر به نظر میرسد، پاسخ به این پرسش است که آیا این بازگشت به معنویت، همان بازگشت به دینداری است؟! با جستجویی ساده در باورهای مدعیان معنویت در جهان امروز، به خوبی روشن است که معنویتی که جهان به استقبالش رفته است، معنویتی ساختارگریز، شخصیشده و منهای دین است و معنویان نیز به این امر اعتراف میکنند. پایههای فکری این نوع معنویت بر اومانیسم و لیبرالیسم بنا شده و اساساً دینگریز و حتی در مواردی دینستیز است. التزام به این نوع معنویت، قطعاً بر سبک زندگی انسان، خصوصاً دینداران مسلمان، تأثیر خواهد داشت. معنویت منهای دین، سبب نفی عبودیت و تعبد میشود و هر آنچه را دین به عنوان امری مقدس معرفی کرده است، نفی میکند. از طرفی، قرارگرفتن در مسیر پلورالیسم، جادهای است که ناگزیر باید از آن گذر کرد.
جعفری، محمد (1390)، نقد معنویت مدرن از نگاه روشنفکران دینی، چاپ اول، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
جمعی از نویسندگان (1390)، آیین عرفی (جستارهایی اعتقادی در بنیادهای سکولاریسم)، چاپ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1389)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، چاپ چهارم، قم: مرکز نشر اسراء.
جیمز، ویلیام (1390)، روان‌شناسی دین از دیدگاه ویلیام جیمز، ترجمه مسعود آذربایجانی، قم: نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حسینپور، رسول، حسینی شاهرودی، سیدمرتضی (1395)، «تولید و عرضه معنویت در بازار مصرف سرمایه‌داری»، فصلنامه علمی پژوهشی فلسفه و الهیات نقد و نظر، دوره 21، ش83.
حمیدیه، بهزاد (1391)، معنویت در سبد مصرف، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
_________ (1395)،«سکولاریزاسیون معنویت، تهدیدی فرهنگی»، فصلنامه علمی پژوهشی فلسفه و الهیات نقد و نظر، دوره 21، ش83.
خرمشاهی، بهاءالدین (1377)، «قرآن و الهیات جهانی»، فصلنامه بینات، ش17.
خسروپناه، عبدالحسین (1392)، انسان‌شناسی اسلامی، قم: دفتر نشر معارف.
رشاد، علی‌اکبر (1382)،دموکراسی قدسی، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
سروش، عبدالکریم (1381)،سنت و سکولاریسم، تهران: صراط.
___________ (1387)، صراط‌های مستقیم، تهران: صراط.
___________ (1374)، «معنا و مبنای سکولاریسم»، مجله کیان، ش26.
سروش، عبدالکریم، محمد مجتهد شبستری، مصطفی ملکیان، محسن کدیور (1388)، سنت و سکولاریسم، تهران: نشر صراط.
شاکرنژاد، احمد (1395)، «الهیات معنویت؛ معنویت پست‌مدرن و امکان‌سنجی استخراج نظام اعتقادی»، فصلنامه علمی پژوهشی فلسفه و الهیات نقد و نظر، دوره 21، ش83.
__________ (1394)، «رواج معنویت: روی‌گردانی از دین یا بازگشت به دین؟»، اسلام و مطالعات اجتماعی، سال سوم، ش1.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: نشر اسلامی.
علی‌پور وحید، حسن (1394)، اسلام رحمانی (تحلیلی بر مبانی و مؤلفه‌ها)، قم: نشر معارف.
فنایی اشکوری (1384)، بحران معرفت (نقد عقلانیت و معنویت تجددگرا)، چاپ اول، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
)