مدرس دانشگاه و سطح چهار رشته تفسیر تطبیقی جامعه الزهرا(سلام الله علیها)
چکیده
چکیده مفسران متقدم و متأخر فریقین، در نگرش تفسیری خود، آیه مباهله را از جنبههای تاریخی، ادبی، کلامی و حقوقی مورد توجه قرار دادهاند و هرکدام با هدف اثباتی و انکاری، آن را با رهیافت و نتایج متنوعی تفسیر کردهاند. در این مقاله کوشش شده است با رویکرد تطبیقی، نقش مبانی اختصاصی ایشان در نوع نگرش و تحلیل آراء آنها با محوریت تفاسیر تسنیم و المنار مورد بررسی قرار گیرد. بررسیها نشان میدهد مفسران فریقین با توجه به مبانی اختصاصی خود، طیفی از دیدگاههای گوناگون را درباره شأن نزول و مفردات آیه مذکور مطرح نموده که از نکات اشتراک و افتراق برخوردارند؛ به گونهای که ضمن مشهود بودن وفاق بخشی از آنها، همگرایی در تفسیر برخی مفردات را رقم زده و پارهای از آن اختلافی است که متأثر از معیار مبنای اختصاصی فریقین است. این نوشتار به روش توصیفی _ تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای نگاشته شده است و یافتههای حاصله عبارتند از: عدم اختصاص آیه مباهله به افراد خاص و مسیحیان نجران، جعلی دانستن روایات شأن نزول، عدم شمول واژه «أبناء» بر نوههای دختری، مصداق «نساء و أنفس» نبودن حضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع)از سوی ابن تیمیه و رشید رضا و عدم پذیرش خلافت بلافصل امام علی(ع)از سوی آلوسی. در مقابل، مفسران شیعه (از جمله: طبرسی، بلاغی نجفی، طباطبایی و جوادی آملی)، آیه را مختص افراد خاصی دانسته و نوههای دختری از حضرت زهرا(س) و حضرت علی(ع) را به ترتیب، مصادیق واژههای «أبناء، نساء و أنفس» شمرده و افضلیت اهلبیت(ع) و خلافت بلافصل امام علی(ع) را با استدلال به آیه اثبات نموده و برخی مفسران اهل سنت (از جمله: قرطبی و فخر رازی) نیز در پارهای موارد، با شیعه همرأی هستند.
حیدری راد, طیبه. (1401). بررسی تطبیقی نقش مبانی مختص فریقین در تفسیر آیه مباهله با تأکید بر تفاسیر المنار و تسنیم. فصلنامه علمی تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه, 9(141), 71-94.
MLA
طیبه حیدری راد. "بررسی تطبیقی نقش مبانی مختص فریقین در تفسیر آیه مباهله با تأکید بر تفاسیر المنار و تسنیم". فصلنامه علمی تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه, 9, 141, 1401, 71-94.
HARVARD
حیدری راد, طیبه. (1401). 'بررسی تطبیقی نقش مبانی مختص فریقین در تفسیر آیه مباهله با تأکید بر تفاسیر المنار و تسنیم', فصلنامه علمی تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه, 9(141), pp. 71-94.
VANCOUVER
حیدری راد, طیبه. بررسی تطبیقی نقش مبانی مختص فریقین در تفسیر آیه مباهله با تأکید بر تفاسیر المنار و تسنیم. فصلنامه علمی تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه, 1401; 9(141): 71-94.
)